سرطان به بیماریهایی گفته می شود که سلولهای غیرطبیعی، بدون کنترل تقسیم می شوند و به بافتهای دیگر تهاجم پیدا می کنند. سلولهای سرطانی از طریق خون و سیستم لنفاوی در سایر قسمتهای بدن پخش می شوند.
سرطان یک بیماری نیست، بلکه مجموعه ای از تعداد زیادی بیماریست.تقریبا بیش از 100 نوع مختلف سرطان وجود دارد.
نامگذاری اغلب سرطانها بر مبنای ارگان یا نوع سلولی است که سرطان از آن منشا می گیرد، بعنوان مثال سرطانی که از روده بزرگ شروع شود، سرطان روده بزرگ و سرطانی که از ملانوسیتهای (یک نوع سلول پوست) پوست آغاز شود ملانوما نامیده می شود.
انواع سرطان در گروههای زیر طبقه بندی می شوند. طبقه بندیهای عمده سرطان شامل:
کارسینوما: سرطانی که از پوست یا بافتهایی که روی ارگانهای داخلی قرار دارند، منشا می گیرند. کارسینوما به چند زیرگروه تقسیم میشه که شامل: آدنوکارسینوما، بازال سل کارسینوما، اسکواموس سل کارسینوما و ترانزیشنال سل کارسینوما
سارکوما: سرطانی که از استخوان، غضروف،چربی،عضله، عروق خونی یا سایر بافتهای همبند یا حمایتی منشا می گیرد.
لوکمی: سرطانهایی که از بافتهای سازنده خون مثل مغزاستخوان منشا گرفته و باعث تولید سلولهای خونی غیرطبیعی می شوند که وارد جریان خون می شوند.
لنفوم و میلوما: سرطانهایی که از سلولهای سیستم ایمنی منشا میگیرند.
سرطانهای سیتم عصبی مرکزی: سرطانهایی که از بافتهای مغز و نخاع منشا می گیرند.
منشا سرطان:
همه سرطانها از یک سلول شروع میشوند. سلول جز پایه بدن بران زنده ماندن است. برای درک سرطان ، ابتدا باید بدانیم که چطور یک سلولهای سالم به سلولهای سرطانی تبدیل می شوند.
بدن از انواع زیادی از سلولها ساخته می شود. سلولها با یک مکانیسم کنترل شده رشد می کنند و تقسیم می شوند تا سلولهای بیشتری تولید کنند که این فرایند برای سالم نگه داشتن بدن لازم است. وقتی سلولها پیر می شوند و یا آسیب میبینند، می میرند و با سلولهای نو جایگزین می شوند.
ولی گاهی این سیستم طبیعی دچار اشتباه می شود. ماده ژنتیکی سلول (دی ان آ) آسیب دیده و تغییر می کند، جهش اتفاق می افتد که بر روی رشد و تقسیم طبیعی سلول اثر می گذارد. وقتی این حادثه اتفاق می افتد سلولها در زمانی که باید بمیرند، نمی میرند و تشکیل سلولهای جدیدی می دهند که بدن نیازی به آنها ندارد. این سلولهای اضافه توده ای از بافت را تشکیل میدهند که تومور نامیده می شوند.
همه تومورها سرطانی نیستند و تومورها به دو دسته خوش خیم و بدخیم تقسیم می شوند:
تومورهای خوش خیم سرطانی نیستند.در اغلب موارد این تومورها را می توان از بدن خارج کرد و اونها دوباره بر نمی گردند. سلولهای تومورهای خوش خیم در سایر قسمتهای بدن پخش نمی شوند.
تومورهای بدخیم سرطانی هستند. سلولهای این تومور به بافتهای مجاور حمله می کنند و در سایر قسمتهای بدن پخش می شوند. به گسترش سرطان از یک قسمت بدن به قسمتهای دیگر، متاستاز گفته می شود.
بعضی از سرطانها تشکیل تومور نمی دهند. مثل لوکمی که سرطان مغز استخوان و خون است.
فاطمه السادات حمیدی
متخصص داخلی فوق تخصص خون و انکولوژی